Εδώ Κοζάνη η αποκριά είναι μεγάλο θέμα. Ολόκληρες γειτονιές "χωρίζονται" σε στρατόπεδα!
Η αποκριά μας, δεν έχει καμία σχέση με της Πάτρας ή της Ξάνθης, για παράδειγμα. Είναι παραδοσιακή, χωρίς αυτό να σημαίνει φυσικά οτι δεν το γλεντάμε μέχρι να σωριαστούμε κάτω, και είναι ενα απο τα σπάνια έθιμα της Ελλάδας.
Για 12 μέρες όλη η κοζάνη ζει στους δικούς της ρυθμούς. Υπάρχει μια χαλαρότητα ως προς την καθημερινή ρουτίνα, είτε πρόκειται για σχολείο είτε για δουλειά. Γιαυτό αν με χάσετε για λίγο μη τρέξετε στη νικολούλη. θα είμαι κάπου έξω και θα γλεντάω και θα ετοιμάζω καλούδια για το γλέντι.
Για 12 μέρες όλη η κοζάνη ζει στους δικούς της ρυθμούς. Υπάρχει μια χαλαρότητα ως προς την καθημερινή ρουτίνα, είτε πρόκειται για σχολείο είτε για δουλειά. Γιαυτό αν με χάσετε για λίγο μη τρέξετε στη νικολούλη. θα είμαι κάπου έξω και θα γλεντάω και θα ετοιμάζω καλούδια για το γλέντι.
Σήμερα θέλω να σας παρουσιάσω την αποκριά μου, με τους χορούς της, τα έθιμά της και κυρίως το φαγητό της, γιατί τι food blog θα ήταν το Dolmaδάκι άν δεν έχει φαΐ ;!
Το μόνο που θα θυμάμαι πάντα είναι το πολύ φαι και ο μπακλαβάς γιατί πάντα στο σπίτι μας μαζευόταν όλο το σοι και γινόταν χαμός. Οταν το βλέμμα της μαμάς και της γιαγιάς έδιναν το ΟΚ για να τσιμπήσουμε λίγο πίτα ή μπακλαβά, τότε ξεκινούσε για μας η γιορτή!
Το μόνο που θα θυμάμαι πάντα είναι το πολύ φαι και ο μπακλαβάς γιατί πάντα στο σπίτι μας μαζευόταν όλο το σοι και γινόταν χαμός. Οταν το βλέμμα της μαμάς και της γιαγιάς έδιναν το ΟΚ για να τσιμπήσουμε λίγο πίτα ή μπακλαβά, τότε ξεκινούσε για μας η γιορτή!
Βασικά γνωρίσματα της κοζάνης... {από φρικηπαίδεια}
- Εθνικός Ύμνος : Το Έντεκα
- Έθνικό Σύνθημα: Πάρ'τς' σβάρνα! (ελ.=νίκησέ τους)
- Έθνικό Φαγητό : Γιαπράκια, Κιχιά, Κιφτέδις μι ΖΜΙ
- Έθνικό άθλημα : Sourd Games
- Επίσημη γλώσσα: Κοζανίτικα
Χρήσιμες φράσεις
- Ντού!!! ου λύκους = είσαι ανεπιθύμητος
- Ούρδα ανάλατη = ανόητε, βλάκα{ούρδα ειναι το τυρόγαλο)
- Απόλκιν τα μπλάρια = έκανε εμετό
- Έφκιασιν τουν κόυκου μπούφου = έκανε κάτι χωρίς επιτυχία
- Τς καμάρουσιν = πέθανε
- Μας τσάκουσαν οι χαραές = ξενυχτήσαμε ως το πρωί
- Έχου άρρουστουν τουν Αργύρ’ = βρίσκομαι σε δυσχερή οικονομική κατάσταση
- Εθνικό ποτό = τσίπουρο
Η Τσικνοπέμτη...
"είστε κι εσείς που περιμένετε τον άγιο βαλεντίνο, είμαστε κι εμείς που περιμένουμε την Τσικνοπέμτη!"
Η έναρξη της αποκριάς σε όλη την ελλάδα! Ονομάστηκε έτσι γιατί αυτή τη μέρα έτρωγαν πολύ κρέας {και όχι γιατί έκαιγαν το φαι!}. Τετάρτη και Παρασκευή είναι νηστεία, άρα η Πέμπτη ήταν η καταλληλότερη μέρα για κραιπάλες πριν τη νηστεία.
Στην Κοζάνη αυτή τη μέρα όλες οι καφετέριες βγάζουν φωτιά και ψήνουν σουβλάκια { τα αθηναϊκά Καλαμάκια για να συνεννοούμαστε :P } με τη συνοδεία χάλκινων ακουσμάτων. Στήνετε ένα μεγάλο πάρτυ απο τις 12 περίπου το μεσημέρι μέχρι αργά το βράδυ.
Παράλληλα ξεκινάνε και οι εορταστικές εκδηλώσεις του δήμου, όπου κάθε μέρα παρουσιάζονται χοροί στην κεντρική πλατεία απο διάφορους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής και της Ελλάδας.
Ο Φανός...
Χαρακτηριστικό της κοζανίτικης αποκριάς είναι οι Φανοί, δηλαδή οι φωτιές που ανάβουν σε γειτονιές της πόλης με συμμετοχή των κατοίκων της πόλης, που ετοιμάζουν το γλέντι, χορεύουν υπό τους ήχους των χάλκινων πνευστών και τραγουδούν παραδοσιακά αποκριάτικα και μη τραγούδια.
Σύνολο έχουμε 14 φανούς {τώρα αν ξεφύτρωσε κανένας καινούργιος ή "συνταξιοδοτήθηκε" κάνας άλλος θα σας γελάσω γιατί δεν έχω το φετινό πρόγραμμα να δω}. Το άναμμα τους ξεκινά την τσικνοπέμτη, με ένα φανό να ανάβει κάθε μέρα {κάποιες μέρες είναι και 2 μαζί} μέχρι το Σάββατο πριν τη μεγάλη αποκριά.
Την μεγάλη αποκριά το βράδυ ανάβουν όλοι οι φανοί και ετοιμάζονται για το μεγάλο γλέντι που θα κρατήσει μέχρι το πρωί. Αυτοκίνητο δεν κυκλοφορεί και όλη η κοζάνη είναι ένας μεγάλος πεζόδρομος με τον κόσμο να πηγαίνει απο γειτονιά σε γειτονιά, απο φανό σε φανό να κερνιέται κρασί και κιχιά να χορεύει και να γλεντάει.
Κατα τις 12 το βράδυ που αποχωρούν τα μικρά, αρχίζουν τα.... "ακατάλληλα" τραγούδια {youtube για κοζανιτικη αποκριά & φανούς}
Κατα τις 12 το βράδυ που αποχωρούν τα μικρά, αρχίζουν τα.... "ακατάλληλα" τραγούδια {youtube για κοζανιτικη αποκριά & φανούς}
Τα τραγούδια και οι χοροί...
Ο ύμνος της κοζανάρας {ή σουρδίας} είναι το Εντεκα:
και ενα νεο τραγουδάκι για την αποκριά μας:
Τα sourd games είναι η γιορτή των παιδιών. Μόλις το ρολόι δείξει 11, μαθητές απο 13-18 χρονών οργανώνονται σε ομάδες, δίνουν τον περίφημο όρκο και παίζουν διάφορα παιχνίδια στο κέντρο της πόλης. Βέβαια ειναι ο εφιάλτης της κάθε σουρδας μάνας, που θα δει το παιδι της μεσα στα αλεύρια, αυγά, γιαούρτια μπογιές!
Το σάββατοβραδο πριν τη μεγάλη αποκριά, μόλις το καμπαναριό μας σημάνει 11 ξεκινά το περίφημο πάρτυ νεολαίας στην κεντρική πλατεία! Κόσμος απο 0-100 χρονών {άνω των 100 υπογεγραμμένη άδεια γονέα} γλεντάει μέχρι το πρωί που θα πάει στην παρέλαση!
...και τέλος το φαγητό της κοζανίτικης αποκριάς:
"Οπου γάμος και χαρά, η βασίλω πρώτη", λεέι η παροιμία και κάτι τέτοιο ισχύει για τις πίτες και την Κοζάνη. Δεν νοείται κοινωνικό σουαρέ ντε γκαλά και λοιπές εκδηλώσεις, γιορτές, πανηγύρια χωρίς πίτες!
Τις απόκριες οι πίτες είχαν την τιμητική τους όχι μόνο για να κερνάνε τους μουσαφίρηδες αλλά να τρώνε και οι νοικοκυραίοι αφού η πίτα παλιά ήταν σαν κανονικό φαγητό και οχι απλό σνακ.
Τις απόκριες οι πίτες είχαν την τιμητική τους όχι μόνο για να κερνάνε τους μουσαφίρηδες αλλά να τρώνε και οι νοικοκυραίοι αφού η πίτα παλιά ήταν σαν κανονικό φαγητό και οχι απλό σνακ.
Πίτες ετοίμαζαν και για να μοιραστούν στο γλέντι των φανών και συγκεκριμένα τα περίφημα κοζανίτικα Κιχιά. Τα κιχιά μοιράζονταν στο γλέντι καθε φανού μαζί με κεφτέδες ή λουκάνικα ψητά και φυσικά άφθονο κρασί.
Το "επίσημο" γλυκό της αποκριάς μας, είναι ο μπακλαβάς. Περίοδος νηστείας άρα τι καλύτερο απο ένα κομμάτι μελωμένο μπακλαβά.
 |
| τα περίφημα κοζανίτικα κιχιά |
Ο μπακλαβάς αν και ακριβός για εκείνη την εποχή, γινόταν για να φαντάξει η νοικοκυρά και να κεράσει τους καλεσμένους της την Κυριακή της μεγάλης αποκριάς. Τον έφτιαχναν μέρες πριν και τον σιρόπιαζαν το Σαββάτο. Γινόταν απο φύλλα φτιαχτά {μετά ήρθαν τα έτοιμα φύλλα που τα προμηθεύονταν απο μαγαζιά που υπάρχουν ακόμα και σήμερα και ακόμα πιο μετά ήρθαν τα κατεψυγμένα που βρίσκουμε στο σούπερ} και απο καλό λάδι. Αντί για μπακλαβά συνηθίζονταν και το κουλουριαστό σαραγλί. Συνήθως γινόταν σε μεγάλα ταψιά, το λεγόμενο σνι, για να βγάζει πολλά κομμάτια.
Θυμάμαι η γιαγιά μου έλεγε, οτι τον μπακλαβά τον πήγαινε η νύφη στην πεθερά για να την γλυκάνει.
*Επειδή σε κάθε σπίτι υπήρχαν δίποδα ποντικούλια που ορεξεύονταν ενα κομματάκι, η κάθε νοικοκυρά φρόντιζε να κρύβει το ταψί να μη το βρούν και δε μείνει ούτε το σιρόπι!!
Θυμάμαι η γιαγιά μου έλεγε, οτι τον μπακλαβά τον πήγαινε η νύφη στην πεθερά για να την γλυκάνει.
*Επειδή σε κάθε σπίτι υπήρχαν δίποδα ποντικούλια που ορεξεύονταν ενα κομματάκι, η κάθε νοικοκυρά φρόντιζε να κρύβει το ταψί να μη το βρούν και δε μείνει ούτε το σιρόπι!!
μπακλαβάς
σαραγλί {φώτο ίντερνετ}
Επίσης το βράδυ της μεγάλης αποκριάς, υπάρχει το έθιμο της "Χάσκας".
 |
| χάσκα |
«με αυγό κλείνει το στόμα το βράδυ της Αποκριάς και με αβγό ανοίγει πάλι το βράδυ της Ανάστασης» υπενθυμίζοντας τη νηστεία που πρέπει να τηρηθεί στο μεσοδιάστημα αυτό.
 |
| ο παππούς μου, έπιασε τη χάσκα! |
2. Φωτιά στην Αποκριάτικη νυχτα
3. Αποκριά στην κοζάνη
4. Κοζάνη, μετά φανών και λαμπάδων!
5. Αποκριά στην Κοζάνη
6. Αποκριά στην Κοζάνη
7. Κοζανίτικη Αποκριά
Αυτή είναι η δικιά μας αποκριά και σας περιμένει να ξεφαντώσετε με τον τρόπο που μόνο εμείς ξέρουμε!
Μα τι ωραία έθιμα είναι αυτά και πόσο ενδιαφέροντα τα όσα μας αναφέρεις! Ευχαριστούμε πολύ! Ωραία τα έθιμα και οι παραδόσεις αλλά εμένα τα ματάκια μου κόλλησαν στις πιτούλες σας, στα κιχιά, που μου αρέσουν πολύ, καθώς και στο ταψί με τον μπακλαβά! Αυτά είναι απαραίτητα συνοδευτικά κάθε γιορτής που σέβεται τον εαυτό της! Amelie
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλημέρα!! σε ευχαριστω για τα καλά σου λόγια!!
Διαγραφήελα να σε κερασουμε !! θα σε δωσω τις γωνιες για να χεις τυχερά!
Χαχα! Να είσαι καλά! Καλές Απόκριες!
ΑπάντησηΔιαγραφήευχαριστώ!! επισης καλα να περάσεις!!
ΔιαγραφήΘα ήθελα πολύ να δω τα έθιμα από κοντά! Εδώ στην Αθήνα δυστυχώς τα πάντα έχουν έρθει σε μια ευθεία...Δεν καταλαβαίνεις ούτε εποχές, ούτε γιορτές...Σου εύχομαι να περάσεις καλά και να διασκεδάσεις και για όλους εμάς που δεν θα είμαστε εκεί! Φιλιά και καλή Τσικνοπέμπτη
ΑπάντησηΔιαγραφήευκαρία να ανηφορίσεις ! να δεις μια διαφορετική αποκρια να γλεντησεις.
Διαγραφήθα πιω ενα ποτηρι παραπάνω και θα φαω ενα κιχι παραπάνω για σας τσ' αθηναίοι :)
ευχαριστω!
Λοιπόν, εμείς όπως κάθε χρόνο κανονίσαμε να είμαστε Γρεβενά, στα πεθερικά. Λες να αφήσω πατέρα και γιο στη γιαγιά και να το πάρω μια ευθεία;;; Εσείς περνάτε (και τρώτε) σίγουρα καλύτερα!
ΑπάντησηΔιαγραφήπαρε εσυ το αμαξι ταχα για γρεβενα κ βρες την εξοδο για κοζανη :P χαχαχα
Διαγραφήελατε οικογενειακως ειδικα την κυριακη της μεγαλης αποκριας !
Με τις απόκριες δεν τα πάω καλά, δεν μου άρεσαν ποτέ. Όμως μ' αρέσει να διαβάζω έθιμα και ακόμα περισσότερο να δοκιμάζω -κυρίως- παραδοσιακά φαγητά! Έτσι λοιπόν ντολμαδάκι, αν κάποτε βρεθώ στα μέρη σου θα πέσω με τα μούτρα στο φαΐ! Κάντε στην άκρη δίποδα ποντικούλια, έρχομαιαιαιαι! :) Αυτές τις πίτες, πολύ τις λιγουρεύομαι!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο τί γέλασα με τις εκφράσεις, δε λέγεται! Ο κάθε τόπος έχει τα δικά του, εκ των οποίων πολλά είναι απολαυστικά!
Καλό απόγευμα ντολμαδάκι!
Ελπίζω να σε βγάλει ο δρόμος εδω πάνω ειδικά αποκριες για να φχαριστηθείς φαί και γλέντι παραδοσιακό! Ειναι κάθε τόπος έχει τα έθιμα και τα χούγια του. Όσο για τα ποντικούλια θα τα πιάσω στη φάκα να χεις μόνο εσυ τα φαγητά!!
ΔιαγραφήΠάρα πολύ ωραία ανάρτηση!
ΑπάντησηΔιαγραφήΈχετε φοβερά έθιμα δεν το συζητώ.
Και από ότι φαίνεται ξέρετε να το γλεντάτε και να περνάτε καλά!
Τα sound games πολύ μου άρεσαν!
Φιλιά
γείασου ερμιόνη μου!! οπου και να μαστε οι κοζανίτες εκείνο το τελευταίο 4ημερο της αποκριάς τρέχουμε πίσω στην κοζάνη!! δεν μπορούμε μακρυά τέτοιες μέρες!!
Διαγραφήτα sourd games ειναι η χαρά μικρών και μεγάλων ολη η πολη γινεται παιχνίδι!
Κακοπερνάμε στας εξωτικάς Κοζάνας, βλέπω!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο γιορτάζετε 15 ημέρες; Καλά σου επιτρέπω, άμα στείλεις κιχιά...
Z.
χαχαχα τύφλα να χει το Ρίο (οχι το ελληνικο, το ξενο :P )
Διαγραφήπαντα καλοπερναμε στας εξωτικας κοζάνας αυτες τις μέρες και σας καρτεράμε να ρθείτε να καλοπεράσετε κι εσεις!
που εισαι να στα στειλω για να με παει τυχερη η αποκριά!!!
Τι όμορφα που περνάτε! Το γλεντάτε πραγματικά! Θέλω και εγώ κιχιά, χαχα :)
ΑπάντησηΔιαγραφήΕφτασαααααννν ! Και ένα σουβλάκι για το καλό !! :)
ΔιαγραφήΕιχα τρομερη φίλινγκ οτι έρχομαι στο σωστο blog για να πάρω άρωμα Τσικνοπέμπτης!
ΑπάντησηΔιαγραφήΤι θελα και σ αγαπουσα και δεν καθόμαν καλαααααα....
πάνω που ημουν ετοιμη να σε ρωτήσω τι ειναι το 11.
Εχετε χαλκινα εκει εεεε? Πολύ ζούλεψα, γι αυτα θα ερχομουν να χορεψω. Τα αλλα τα μπουσουκοτράγουδα τι τα θέλετε μερα που είναι. Μέχρι και εδω στην Αθηνα τα εχουμε σιχαθει χα χα.
Αααα και για να αλευρωθω θα ερχομουν στην πόλη σου, καθως και για να φάω ολα τα κιχιά της περιοχής χα χα!
Το βρήκες τον στίχο!! ;)
ΔιαγραφήΝαι χάλκινα έχουμε 12 μέρες παραδοσιακά ! Μπουζούκια δεν πατάει κανεις τέτοια μέρα μόνο στην πλατεία που έχει ντίσκο πάρτυ 70σ 80σ 90σ και έτσι.... Κατα τα αλλά όλοι στους Φανούς! Άντε ξεκινά! Ετοιμάζονται τα κοζιακης και τα αλεύρια!!
Το εχω χορεψει ουκ ολιγες φορές χα χα, γι αυτο θυμαμαι τα λόγια.
ΔιαγραφήΤωρα βάζω κατι άνετο και έρχομαι :)
"ρίξας" που λεμε εδω δλδ ξεκίνα, χορεψε, χοροπηδα.... χαχαχαχαχαχα
Διαγραφήειναι υμνοςαυτο το τραγουδι!
στο πανω σχόλιο που λέω κοζιάκης = κιχιά! εγραφα απτο κινητό και εβγαλε οτι να ναι...απ τα χτες θα ταν μεθυσμένο :P
Χα χα, λέω και εγω τι ειναι πάλι αυτό το κοζιακης!
ΔιαγραφήΔηλ. αμα θέλω να πω σε ενα αγόρι: χορεύεις?!
Του λέω ''ρίξας'' και αυτός ανεβαινει στην πιστα?
ωρε σε τσακωνει κατευθειαν το χερι και σουντάτε στον χορό! αν δεν προλάβεις να τον πεις θα σε αρπαξει η αυτος η καμια θειτσα η κανας μπαρμπας και θα σουντήξετε στον χορο σε πιστες σε δρομους σε πλατείες! χαχαχα
ΔιαγραφήTi einai πάλι το σουντατε? Μια μια να μου τις μαθαινεις τις ξενες λέξεις χα χα.
ΔιαγραφήΝα αναρτησεις φωτογραφια με την παραδοσιακή φορεσιά!!!
χαχαχαχα σουντάτε = ορμάτε, ντου :P
Διαγραφήεννοείτε θα βαλω φωτο με τα παραδοσιακα! θα ειναι η 2η παγκοσμια εμφάνιση μου, να με δουν να σκάσουν οι συμπεθέρες απο άλλα χωριά ;)
Χαχα τέλειο άρθρο Αναστασία! Δε μου λες, αν σου στείλω διεύθυνση θα μου στείλεις κιχιά; Εννοείται τα λατρεύω! Όσον αφορά τις χρήσιμες φράσεις, κρατάω την "ούρδα ανάλατη", πολύ με άρεσε και θα το θυμάμαι για τον επόμενο "ούρδα" που θα μου τύχει χαχαχαχα Καλή Τσικνοπέμπτη και καλές Αποκριές! Φιλάκια!
ΑπάντησηΔιαγραφήκαλημερούδιααα!!!!!!!! ετοιμαζω ταπερ και σ ρχετε !!!
Διαγραφήπες τον ουρδα και αστον να ψάχνετε τον άλλον!!
καλα να περάσεις κι εσυ!!!
Καλημερούδια σας και Χρόνια Πολλά εκεί στον Βορρά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈπρεπε βρε συ, να σε ήξερα το καλοκαίρι που βρέθηκα στην Κοζάνη και να έρθω για Κιχιά και μπόλικο Σαραγλί...αλλά πάντα ο καιρός κρύβει μέσα του εκπλήξεις!
Με σουβλάκια ή κιχιά, καλαμάκια ήι πίτες....καλή αποκριά να έχετε Ντολμαδάκι μας.
ηρθες κοζανη και δεν έφαγες κιχια;;; τς τς τς!!! τωρα που με ξέρεις, να ξαναρθεις να διορθωσεις το σφάλμα σου!
Διαγραφήεπισης πηνελόπη μου!! καλη αποκριά και καλά να περάσεις!!
Τέλεια τα έθιμά σας!! Λες να έρθουμε κατά τα μέρη σου του χρόνου;; Φιλιά πολλά!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήκαι του χρονου και φετος οποτε θελετε!! σας περιμένουμε!!! εχουμε εφθονο κρασί και κιχιά και σουβλάκια και μπακλαβά για όλους!!!!
Διαγραφή